Prawo zamówień publicznych jest istotnym elementem utrzymania gospodarki, ponieważ usługi, dostawy i roboty budowlane na rzecz instytucji publicznych, w tym samorządów stanowią istotną część dochodu przedsiębiorstw w różnych branżach. Od 1 stycznia weszła w życie nowa ustawa Prawo zamówień publicznych, która wprowadza szereg nowych rozwiązań w zakresie udzielania zamówień, sprowadzenia sporów, a także innych istotnych w praktyce elementów wpływających na pozycję zamawiających w całym procesie.
Celem wprowadzenia nowych przepisów było ich dostosowanie do zmieniającej się rzeczywistości, dlatego też postawiono jako zasadę elektroniczne prowadzenie postępowań, co odpowiada aktualnym stosunkom społeczno-gospodarczym i zdecydowanie ułatwi wykonawcom startowanie w postępowaniach o wykonanie zamówienia publicznego.
Nowe prawo zamówień publicznych ma prowadzić do umocnienia pozycji wykonawców i podwykonawców, a także lepszej ochrony ich praw. W poprzednim stanie prawnym bardzo często dochodziło do sytuacji, w których wykonawcom naliczano nieracjonalnie wysokie kary umowne za opóźnienie, bez względu na to czy ponosili oni winę za spóźnienie czy nie. Nowa ustawa w praktyce wyklucza możliwość naliczania kar umownych za opóźnienie, ograniczając je jedynie do zwłoki tj. stanu zawinionego nieukończenia prac w terminie. Wprowadzenie nowej ustawy ma także pobudzić przedsiębiorczość i skłonić mniejsze firmy do startowania w przetargach publicznych.
Poprzednia ustawa premiowała przede wszystkim kryterium najniższej ceny, które było najczęściej jedyną podstawą oceny. Oznaczało to, że zamawiający nie zawsze korzystali z usług, towarów i robót najlepszej jakości, lecz najtańszych. W 2017 roku w około 43 % postępowań prowadzonych na podstawie ustawy wpłynęła jedynie jedna oferta, co oznacza faktyczny brak konkurencji w prawie połowie realizowanych zamówień publicznych. Nowa ustawa ma odwrócić ten trend.
Zmianą mającą wpływać pozytywnie na udział sektora MŚP jest wprowadzenie obowiązkowych częściowych płatności i zaliczek w umowach trwających powyżej 12 miesięcy oraz obniżenie maksymalnej wysokości wadium i zabezpieczenie należytego wykonania umowy o połowę. Najczęściej udział w dużych zamówieniach dla mniejszych firm blokowany był przez klauzulę wypłaty jedynie wynagrodzenia końcowego, co oznaczało faktyczne finansowanie całości zamówienia przez długi okres wyłącznie ze środków wykonawcy.
Nowa ustawa wprowadza także katalog klauzul abuzywnych i nowe zasady waloryzacji wynagrodzenia na rzecz zrównoważenia pozycji stron. Z pewnością zachęci to wiele firm do startu w przetargach.
Nowe uprawnienia dla firm to nowe problemy dla zamawiających, najczęściej dla samorządów, które będą rozliczane z prawidłowości stosowania przepisów nowej ustawy. Istotną zmianą w dobrym kierunku jest zwiększenie roli dialogu z wykonawcą na etapie przygotowania postępowania, prowadzenia negocjacji i współdziałania przy realizacji zamówienia. Dzięki temu zarówno zamawiający jak i wykonawca będzie miał wpływ na jego przebieg.
Wskazać także należy, że w nowym prawie zamówień publicznych zrezygnowano z zasady przetargowego udzielania zamówień publicznych, co zgodnie z założeniami ustawodawcy ma dawać impuls do szerszego stosowania szeroko pojętych procedur negocjacyjnych wszczynanych publicznym ogłoszeniem.
Nasza Kancelaria prowadzi szerokie doradztwo w zakresie stosowania przepisów prawa zamówień publicznych zarówno dla podmiotów publicznych jak i dla wykonawców. Reprezentujemy klientów przed sądami, a także Krajową Izbą Odwoławczą. W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu.
